کارو لوکاس، در 14 شهریور ماه 1328 شمسی در جلفای اصفهان دیده به جهان گشود. دکتر لوکاس، از نخستین اساتیدی بود که آموزش و پژوهش را در زمینه های هوش مصنوعی، رایانش نرم و حسابگری زیستی و تکاملی در ایران بنیاد نهاد و در برخی رشته های درسی همچون حسابگری زیستی، سامانه های شناختی اجتماعی، سامانه های «تصمیم یار» و طراحی سامانه ها، در سطح جهانی تدریس و پژوهش می کرد و به همین دلیل او را پدر دانش رباتیک و هوش مصنوعی ایران نامیده اند.

کارو لوکاس، در 14 شهریور ماه 1328 شمسی در جلفای اصفهان دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسه «کوشش» ارمنیان تهران گذارند. در 1347 به دانشگاه تهران رفت و در دانشکده فنی در رشته مهندسی برق و الکترونیک به تحصیل پرداخت و درجه فوق لیسانس گرفت.سپس به امریکا رفت و در سال 1355 از دانشگاه برکلی در رشته مهندسی الکترونیک با گرایش مهندسی «کنترل هوشمند سامانه ها یا دانش تصمیم گیری» موفق به اخذ دانشنامه دکترا شد. او پس از بازگشت به وطن، در دانشکده فنی دانشگاه تهران به تدریس پرداخت و بعد ها به درجه استادی رسید.

 افزون بر آموزش و پژوهش در دانشکده های فنی دانشگاه تهران، استاد مهمان دانشگاه های تورنتو، برکلی و یو.سی.ال.ای نیز بوده است. پایه گذاری، ریاست و عضویت در انجمن مهندسی برق و الکترونیک، پایه گذاری و مدیریت «پژوهشکده سیستم های هوشمند» در پژوهشگاه دانش های بنیادی، « قطب کنترل و پردازش هوشمند» در دانشگاه تهران و تأسیس «مرکز تحقیقات مکاترونیک کشور» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین و برپایی نشست های دانشگاهی کشورهای ارمنستان و ایران با عنوان « کارگاه های شبکه های عصبی» با همکاری استاد دکتر آشوت چلنگریان، فیزیکدان معروف مؤسسۀ فیزیک ارمنستان از کارهای ماندگار اوست.

 دکتر لوکاس، از نخستین اساتیدی بود که آموزش و پژوهش را در زمینه های هوش مصنوعی، رایانش نرم و حسابگری زیستی و تکاملی در ایران بنیاد نهاد و در برخی رشته های درسی همچون حسابگری زیستی، سامانه های شناختی اجتماعی، سامانه های «تصمیم یار» و طراحی سامانه ها، در سطح جهانی تدریس و پژوهش می کرد. زمینه های پژوهشی وی هوش محاسبه ای، حسابگری زیستی، مدیریت دانش، شبکه های عصبی، سامانه های نا مشخص، سامانه های چند عاملی، داده کاوی، کنترل هوشمند، منطق فازی، بهینه سازی تکاملی، الگو سازی مالی و الگوسازی های عاطفی بود.ایشان عضو مرکز جهانی فیزیک نظری و ریاضیات، مرکز جهانی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، موسسه ریاضیات کاربردی، فرهنگستان علوم چین، موسسه فناوری الکتریکی هاربین، موسسه پژوهشی-  تولیدی اونتاریو و آزمایشگاه پژوهش های الکترونیکی دانشگاه کالیفرنیا بود. او را پدر دانش رباتیک و هوش مصنوعی ایران نامیده اند.

زمینه های علمی و تحقیقاتی دکتر لوکاس،کنترل غیرخطی، سیستم های هوشمند، طرح تحقیقاتی توسعه امکانات سخت افزاری، طرح تحقیقاتی طراحی شبکه های عصبی، تدریس دروس مهندسی برق در دانشگاه های تهران، U.C.L.A. کالیفرنیا، راهنمایی، مشاوره و نظارت بر 15 پایان نامه کارشناسی ارشد ، بودنند.ابداعاتی در زمینه ی طراحی یک شبکه عصبی هایبرید برای تشخیص کلمات منفرد فارسی داشته است.

 دکتر لوکاس استاد تمام وقت رشته مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران بود و همزمان مدیریت موسسه تحقیقات سیستم های هوشمند را برعهده داشت.به واسطه مرتبه بالای علمی خویش دکتر کارو لوکاس به عنوان استاد دعوت شده در دانشگاه های تورنتو (کانادا)، برکلی (کالیفرنیای آمریکا) و یو سی ال ای (کالیفرنیای آمریکا) به تدریس پرداخته است.

 دکتر لوکاس علاوه بر تدریس و تحقیق در ایران به فعالیت های علمی و پژوهشی بسیاری نیز در دانشگاه های خارج از کشور پرداخته اند.

برخی از سمت های وی در خارج از ایران عبارتند از:

• دانشیار دعوت شده، دانشگاه تورنتو کانادا

• دانشیار دعوت شده، دانشگاه برکلی کالیفرنیا

• دانشیار دعوت شده، دانشگاه گاریویس

• دانشیار دعوت شده، دانشگاه کالیفرنیای لوس آنجلس

• محقق مرکز بینالمللی فیزیک نظری

• محقق موسسه ریاضی کاربردی

• محقق آکادمی علوم چین

• محقق انستیتیوی تکنولوژی الکتریکی هاربین

• دستیار تحقیق در شرکت پژوهشی تولیدی اونتاریو کانادا

• دستیار تحقیق در آزمایشگاه پژوهش های الکترونیکی، دانشگاه برکلی کالیفرنیا.

وی همچنین عضو انجمن مهندسی برق و الکترونیک در طی سال های 1371–1369 شمسی بود. ریاست بخش ایرانی این انجمن را بر عهده داشت و در چپ و نشر مجلات علمی مختلف با سمت سردبیر و عضو هئیت تحریریه همکاری نموده است.

از دیگر فعالیت های علمی وی می توان به همکاری وی در تالیف تعداد بسیاری از کتاب های علمی اشاره نمود که از آن جمله می توان کتاب های  «سیستم های هوشمند مهندسی بیومدیکال» یاد کرد.

 به عنوان یک نتیجه از سال های زیادى که پروفسور لوکس به کارهاى آکادمیک اختصاص داده بود، جایزه هاى متعددى را دریافت کرد که شامل:

• انتخاب به عنوان چهره ى ماندگار فرهنگ و دانش ایران، 2006

• انتخاب به عنوان چهره ى ماندگار جامعه ى مهندسان برق و الکترونیک ایران، 2004

• جایزه ى بین المللى رتبه ى نخست هفدمین جشنواره ى خوارزمى در پژوهش هاى بنیادین، 2004

• جایزه ى رتبه ى نخست پروژه ى نمونه در نهمین جشنواره ى ابن سینا، 2008

• جایزه ى پژوهشگر برجسته ى ایرانى SCOPUS، 2007

• جایزه ى کمیته ى دایمى سازمان کنفرانس اسلامى در همکارى علمى و تکنولوژیکى براى پژوهش هاى ممتاز، 2004

• جایزه ى ناحیه ى 8 IEEE، 2000؛ نشان انجمن مهندسان و معماران ارمنستان، 1999

• استاد نمونه ى برگزیده ى پردیس دانشکده هاى فنى و دانشکده ى مهندسى برق و کامپیوتر در هفتادمین سالگرد دانشگاه تهران، 2004

• استاد نمونه ى وزارت فرهنگ و آموزش عالى، 1996

• استاد نمونه ى دانشگاه تهران، 1995 و 1993

• استاد نمونه وزارت نیرو، 1991

همچنین افتخارات فراوانى را از کنفرانس هاى ملى و بین المللى متعددى دریافت کرده است، شامل:

 کنگره ى جهانى اتوماسیون، 2004 و در نهایت او به طور دائم از سوى دانشجویان بسیار زیادش به عنوان یک استاد و پژوهشگر برجسته در مراسم هاى برگزارشده یا پشتیبانى شده توسط آنها تجلیل شده است.

پروفسور کارو لوکس فقط به دلیل وقف خود به عنوان یک استاد دانشگاه، اشتیاقش به دانش، کنجکاو ى همیشگى و درخشندگى وى به عنوان پژوهشگر، دستیابى ا ش به مقام استاد نمونه، توانایى او در برانگیختن تعداد زیادى دانشمند و دانشجوى جوان به خاطر نمى آید، بلکه لبخند ملیحى که همیشه در صورت او دیده مى شد نیز یادآور اوست.

پروفسور لوکاس، تمامی فعالیت خود را به تحقیق اختصاص داده بود و سخنرانی های خود را به صورت کارگاه به منظور تحقیقات علمی در زمینه های مورد علاقه اش ارایه می داد و معمولا نخستین جلسه سخنرانی ترم خود را با بیان این نکته آغاز می کرد:

«هدف از کلاس، انتقال اطلاعات نیست، بلکه انجام تحقیقی مشترک است.»

کارو لوکاس به دانشجویانش می آموخت که به جای مطالعه جزوات درسی، کتاب های درسی و در مرحله بعد به جای مطالعه کتب درسی، مقالات علمی را مطالعه کنند و در نهایت بر قدرت تحلیل خود و تفکر انتقادی تکیه کنند.

  کارو لوکاس، یکسال با بیماری سرطان روده مبارزه و بر بیماری اش غلبه کرد، اما به علت زخم ایجاد شده در اثر عدم دقت کافی در انجام کولونوسکوپی روده و تبدیل آن به عفونت، در غروب 17 تیر 1389، در سن 61 سالگی، در بیمارستان امام خمینی، چشم از جهان فرو بست. پیکر وی در آرامگاه ارامنه تهران به خاک سپرده شد.

منابع

زندگی نامه ی دکتر کارو لوکاس در وبگاه دانشگاه تهران 

مقاله ی لازاریان و ژانت دیگرانوهی در دانشنامه ی ایرانیان ارمنی

مقاله آرمیک نیکوقوسیان در فصلنامه پیمان 

سایت مدیاسافت