لیلا در یک خانواده مذهبی و مرفه متولد شد. تعصب پدر موجب سخت گیری ها و محدودیت های زیادی در دوران نوجوانی و جوانی لیلا می شود. علی رغم علاقه وی به تحصیلات دانشگاهی در رشته حقوق، پدرش با این استدلال که در رشته حقوق مجبور است در محیطی مردانه کار کند، وی را وادار به تحصیل در رشته آزمایشگاهی میکروبیولوژی می کند. وی بعد از اتمام تحصیل و بازگشت به منزل از خانواده خود جدا می شود و خانواده اش (پدر خانواده) نیز وی را طرد می کنند. در سال های اولیه استقلال، وی از طریق تدریس خصوصی و کار در کارخانه دستمال کاغذی مخارج خود را تأمین می نمود. 

پس از اتمام دانشگاه در بیمارستان آبان مشغول به کار می شود. زمانی که تصمیم به صعود به نانگاپاربات می گیرد، وی موفق به جذب یک اسپانسر می شود و به این ترتیب از کار در بیمارستان استعفا می دهد و تا زمانی که در قید حیات بود، روزانه دست کم 7 ساعت تمرین کوهنوردی، بدن سازی، شنا و سنگ نوردی را در دستور کار خود قرار می داد. 

وی کوهنوردی را از سال 81–1380 به صورت تفریحی آغاز کرده بود و نخستین صعود او قله توچال بود. در سال 81 به عضویت باشگاه اسکی و کوهنوردی دماوند درآمد. وی با این گروه توانست بیشتر قله های ایران را صعود کند و اغلب غارهای ایران را بپیماید. وی موفق شد 22 مرتبه قله دماوند را صعود نماید که این صعودها از 3 مسیر مختلف انجام شده است. وی همچنین در سال1386 با هم طنابی منیره رفیعی به عنوان نخستین صعود مستقل زنانه موفق به صعود دیواره علم کوه گشت. 

سال 1381 لیلا اسفندیاری به عنوان اولین زن ایرانی موفق به پیمایش کامل غار پراو، عمیق ترین غار ایران در استان کرمانشاه شد.

در سال 1386 تصمیم می گیرد به غار ورونیکا، عمیق ترین غار دنیا در آبخازیا برود که در آنجا پلیس روسیه به دلیل ایرانی بودن، اجازه ورود وی و همراهانش را به آبخازیا را نمی دهد.

وی از جمله اعضای هیئت مؤسس انجمن غارنوردان و غارشناسان ایرانیان می باشد که سهم غیرقابل انکاری در تحول غارنوردی ایران از حالت سنتی به مدرن دارد.

اولین صعود لیلا اسفندیاری به قلل بالای 8000 متر در سال 1387 و با صعود به قله نانگاپاربات (8126 متر) صورت گرفت. وی در ابتدا تصمیم به صعود انفرادی داشت ولی در ادامه دوستانش به نام های کاظم فریدیان، سامان نعمتی، سهند عقدایی، احسان پرتوی نیا، حسین ابوالحسنی و محمد نوروزی به وی ملحق شدند. این صعود به دلیل فقدان مدارک لازم برای اثبات صعود قله اصلی نانگاپاربات از سوی فدراسیون کوهنوردی ایران مورد قبول قرار نگرفت.در این صعود سامان نعمتی، به دلیل جدا شدن از گروه و پنهان شدن به قصد ادامه تلاش برای صعود به قله و زمین گیر شدن در طوفان جان خود را از دست داد. 

در سال 1389 تلاش برای ثبت رکوردی جدید، قصد صعود به قله کی2، دشوارترین قله جهان را می گیرد که به دلیل شرایط نامساعد تا کمپ 2 به ارتفاع 7565 متری قله کی2 صعود می کند و همه گروه مجبور به بازگشت می شوند. وجه مشخص صعودهای وی به هیمالیا، تأمین هزینه صعودها شخصاً و بدون کمک های دولتی بوده است تا جایی که به گفته خود برای صعود به قله کی2 مجبور شده است خانه خود را بفروشد. لیلا اسفندیاری در طول دوران ورزشی اش 2 بار مجبور به جراحی دیسک کمر خود شد ولی با کمک پزشک متخصص دوباره به کوهنوردی حرفه ای بازگشت و در طول حرفه ید کوهنوردی ده سال فعالیت داشت و در این حرفه افتخارات زیادی بدست آورد: 

• 1381 پیمایش کامل غار پراو به عنوان اولین زن

• 1381 تا 1386 صعود ده ها مسیر بر دیواره های علم کوه، بیستون، لجور، یافته، اخلمد، صفه، زنوز، کلاهک ماکو و…

• 1385 صعود یخچال های سبلان و کسری

• 1386 صعود یخچال دره یخار دماوند به عنوان اولین و تنها زن ایرانی

• اولین صعود دیواره علم کوه با منیره رفیعی نخستین صعود مستقل زنانه

• 1380 تا 1389 صعود زمستانه قله دماوند از مسیرهای مختلف

• 1380 تا 1387 پیمایش زمستانه خط الراس البرز

• 1386 سرپرستی نخستین گروه ایرانی و پیمایش کامل غار نمکدان، طولانی ترین غار نمکی جهان

• 1387 صعود به قلهی نانگاپاربات به ارتفاع 8126 متر و سرپرستی گروه

• 1388 پیمایش غارهای جیتا، سینک هول بلا و آلبرت در لبنان

• 1388 سرپرست برنامه اکتشاف غارهای میدان پرآو و اکتشاف غار میراث

• 1388 شرکت در برنامه بین المللی اکتشاف غارهای مگالایای هند به عنوان نماینده ایران

• 1389 شرکت در برنامه های اکتشافی غارهای انگرمینوسپیدان و غار جهان بین

• 1389 تلاش برای صعود قله کی 2 دشوارترین کوه جهان و صعود به کمپ 2 تا ارتفاع 7565 متری

1390 صعود به قله گاشربروم 2 به ارتفاع 8035 متر و جان باختن در راه بازگشت از قله در اثر سقوط

لیلا اسفندیاری اوایل تیرماه 1390 رأی فتح قله 8035 متری «گاشربروم 2» در هیمالیا راهی پاکستان شد، وی در دومین تلاش خود، در ساعت 14:15 ظهر جمعه مورخ 31 تیر 1390 (22 ژوئیه 2011) موفق شد به قله گاشربروم 2 صعود کند اما در حین فرود دقایقی بعد در بازگشت تیمی (6 مرد و لیلا) از قله به سمت کمپ 3، در حدود ساعت 14:30 بعد از ظهر به دلیل خستگی و از دست دادن تعادل خود از مسیر دشوار یخی زیر قله سقوط می کند که طول سقوط لیلا 300 متر بود و در حدود ارتفاع 7650 متری در مکانی خارج از مسیر در میان صخره ها، بین دو شیب یخی متوقف می شود. 

او به دوستان و بستگان خود می گفت " اگر در کوه جان خود را از دست دادم همان جا بگذارید بمانم نمی خواهم دیگران به خاطر من جانشان را به خطر بیندازند، می خواهم بام جهان آرامگاه ابدی ام باشد." پیکر وی در همان روز در ارتفاع 7650 متری پیدا شد. 

یک روز پس از درگذشت وی، خانواده اسفندیاری پیام تسلیتی منتشر کردند: 

" شنیدن گسترش مرزهای محدود توانایی، مقابله با محرومیتهای قراردادی و اثبات شایستگی های زنان، آرمانهایی بودند که لیلا پرداختن به آنها را در کوهنوردی یافته بود، شنیدن خبر درگذشت لیلا بسیار تأسف بار بود و ما از این بابت متأثر هستیم و او تمامی فرصت ها و اندوختهی زندگی اش را صرف کوهنوردی کرد و سرانجام در جایی آرام گرفت که آرزویش را داشت. ما خانواده اسفندیاری با دلی آکنده از اندوه، به تصمیم لیلا در انتخابش احترام می گذاریم و بر اساس خواستهی خودش، پیکر پاکش را در همان نقط های که هست به کوه های بلند، پاک و پر برف گاشربروم می سپاریم. جایی که تا ابد چشم انداز زیبای کوهستان قراقروم را برای او به منظر خواهد داشت. «سخت زیست و زیبا رفت». " در قطعه نام آوران بهشت زهرا تهران تندیسی به یاد وی ساخته شد.

منابع 

مصاحبه های ایشان در مجلات مختلف و ثبت شده در ویکی پدیا